Στοά «Ελπίς» υπ’ αριθ. 45 εν Ανατ. Δράμας
Ημερομηνία εγκαθιδρύσεως 14 Μαρτίου 1909
Τέθηκε σε κατάσταση αδράνειας το 1912
– Ενεργοποιήθηκε στις 8 Μαΐου 1923
Τέθηκε σε κατάσταση αδράνειας το 1940
– Ενεργοποιήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 1950
Η Στοά συνεδριάζει κάθε Πέμπτη
Ιδρυτικά μέλη
| Βαλάνης Μ. | Βάντσης Δ. | Γαλδέμης Α. | Δειμερζόγλου Β. |
| Κοντός Δ. | Σταμούλης Δ. |
Επιτροπή 1ης ενεργοποίησης 1912
| Βάντσης Δ. | Βουγιατζής Α. | Καραπλής Θ. | Κουδέσης Π. |
| Προκοπίου Κ. |
Επιτροπή 2ης ενεργοποίησης 1950
| Αθανασιάδης Ι. | Αθηνάκης Ε. | Βάμβας Β. | Γρηγοριάδης Κ. |
| Δώδος Β. | Εξάρχου Ι. | Κούλης Μ. | Σούτος Μ. |
| Τεζαψίδης Π. | Τοπάλης Δ. |
Σύντομο ιστορικό
Λίγο μετά την επικράτηση των Νεότουρκων, μέσα στο φιλελεύθερο κλίμα της εποχής, η Γαλ. Μεγ. Ανατ. της Ελλάδος κατανοώντας την ανάγκη της ύπαρξης Ελληνικών Τεκτονικών Στοών στο κέντρο της Ανατολικής Μακεδονίας και το όφελος που θα προέκυπτε από τη λειτουργία τους για τη Δραμινή ομογένεια, αποφάσισε να προχωρήσει στην ίδρυση Στοάς στη Δράμα.
Το δύσκολο αυτό έργο ανατέθηκε στη Στοά «Φίλιππος» υπ’ αριθ. 38 Ανατ. Θεσσαλονίκης (εγκ.1907). Οι ιθύνοντες της Στοάς αυτής αδ. αδ. Δημήτριος Μαργαρίτης και Φιλώτας Παπαγεωργίου έστειλαν το μέλος της Στοάς αδ. Χρήστο Καραγκιόζη, στη Δράμα, μαζί με τον αδ. Σταμούλη Κώτσιο της Στοάς «Αριστοτέλης» υπ’ αριθ. 36 Ανατ. Σερρών (εγκ.1904), προκειμένου οι τεκτ. αυτοί να επιτελέσουν το έργο το οποίο τους ανατέθηκε.
Παρά τη δυσκολία του εγχειρήματος οι αδ. αυτοί μπόρεσαν να εντοπίσουν έξι Δραμινούς, τα ονόματα των οποίων αναφέρονται παραπάνω και να τους πείσουν να αποτελέσουν τα πρώτα μέλη της νέας Στοάς ! Η μύηση όλων έγινε με μεγάλη προσοχή και μυστικότητα σε ένα απόμερο δωμάτιο του Ξενοδοχείου Μακεδονία το οποίο τους παραχώρησε ο διευθυντής του.
Οι ιδρυτές της επέλεξαν για τη νέα Στοά το όνομα «Ελπίς» , χαρακτηριστικό της ελπίδας για απελευθέρωση και γενικότερα του πόθου που είχαν για ελευθερία. Η Γαλ. Μεγ. Ανατ. της Ελλάδος με τον από 14 Μαρτίου 1909 πίνακα της αναγνώρισε τη νέα Στοά με αύξοντα αριθ. μητρώου 45. Σεβ. της νέας Στοάς εξελέγη ο Μιχαήλ Βαλάνης.
Η νέα Στοά είχε να αντιμετωπίσει σοβαρές δυσκολίες στη λειτουργία της. Εκτός του ότι δεν υπήρχε κατάλληλο κτίριο για να πραγματοποιούνται οι εργασίες, η μεταστροφή της πολιτικής των Νεότουρκων κατά οτιδήποτε Ελληνικού και γενικότερα κατά οτιδήποτε μη Τουρκικού, αλλά και η εχθρότητα των Βουλγάρων δημιουργούσε ένα ιδιαίτερα εχθρικό και επικίνδυνο κλίμα στην περιοχή. Λόγω της καταστάσεως αυτής οι εργασίες πραγματοποιούνταν για αρκετό χρονικό διάστημα, με κάθε μυστικότητα, εναλλάξ στα σπίτια των αδελφών. Η κατάσταση αυτή συνέχισε έτσι μέχρι το 1912 οπότε οι Βούλγαροι κατέλαβαν την πόλη.
Δεδομένου ότι μετά την κατάληψη όλοι οι τεκτ. εκδιώχτηκαν από τη Δράμα, η Στοά σταμάτησε τη λειτουργία της . Με την απελευθέρωση του 1913 η Στοά δεν είχε ακόμη λειτουργήσει. Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και τα γεγονότα που ακολούθησαν καθώς και η νέα κατοχή της Δράμας από τους Βούλγαρους το 1917, παρέτειναν την κατάσταση αδράνειας στην οποία είχε περιέλθει η Στοά μέχρι τις 8 Μαΐου 1923, οπότε ομάδα τεκτόνων, τα ονόματα των οποίων αναφέρονται παραπάνω, πέτυχε την ενεργοποίηση της Στοάς.
Η στελέχωση της Στοάς έγινε από όλες τις τάξεις της κοινωνίας. Σύμφωνα με υπάρχουσες μαρτυρίες οι εργασίες της Στοάς φαίνεται πως ήταν εξαιρετικές από τεκτονικής πλευράς και πως διεξήγοντο σε μορφή διαλόγου και χωρίς χειρόγραφα με αποτέλεσμα να ενθαρρύνονται όλοι οι αδ. να συμμετέχουν στον διάλογο αυτό. Παράλληλα με το πνευματικό έργο, η Στοά εκδήλωσε έμπρακτα και το ενδιαφέρον της για την κοινωνία της Δράμας με την ίδρυση και ανάληψη των δαπανών λειτουργίας Νυκτερινής Σχολής.
Το πρόβλημα του αναλφαβητισμού την εποχή εκείνη ήταν ιδιαίτερα σοβαρό δεδομένου ότι η Πολιτεία αδυνατούσε να ανταποκριθεί στις εκπαιδευτικές ανάγκες του απλού λαού της Δράμας . Στη σχολή αυτή που λειτούργησε πάνω από τέσσερα χρόνια φοίτησαν πολλοί νέοι που εργάζονταν την ημέρα καθώς και άλλοι που οι οικονομικές τους δυνατότητες δεν τους επέτρεπαν να φοιτήσουν στα ιδιωτικά σχολεία . Τη διεύθυνση της Σχολής είχε αναλάβει ο επίσης τέκτων, εκπαιδευτικός Γεώργιος Τουμπάνος. Η προσφορά αυτή των τεκτόνων εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από την κοινωνία της Δράμας . Η Νυκτερινή Σχολή λειτούργησε μέχρι το 1932 οπότε ιδρύθηκαν οι δημόσιες νυχτερινές σχολές.
Το 1930 η Στοά ίδρυσε τον «Αποταμιευτικό Συνεταιρισμό Ελευθέρων Τεκτόνων Δράμας – Ελπίς» με στόχο την επίλυση του προβλήματος στέγης της Στοάς. Ο Συνεταιρισμός μπόρεσε μόλις ένα χρόνο μετά, τον Απρίλιο του 1930 , να αγοράσει, αποκλειστικά με δαπάνες των αδ. της Στοάς , οικόπεδο στον αριθμό 13 της οδού Πτολεμαίων. Το 1933 ο αδ. Γεώργιος Καλογήρου εργολάβος – μηχανικός, ανέλαβε να κτίσει το Τεκτονικό Μέγαρο Δράμας σε σχέδια του επίσης τέκτονα Ιωάννη Μακρή , ενώ η δαπάνη ανεγέρσεως του κτιρίου καλύφτηκε ολόκληρη από εισφορές των μελών της Στοάς .
Οι εργασίες της Στοάς συνεχίστηκαν μέχρι την 1η Νοεμβρίου 1940, οπότε λόγω των γεγονότων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ανεστάλησαν οι εργασίες όλων των τεκτ. Στοών της Ελλάδας.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου το κτίριο της Στοάς στέγασε οικογένειες πυροπαθών, ενώ από το 1948 χρησιμοποιήθηκε και από τον Ε.Ε.Σ . Τον Δεκέμβριο του 1950 οι αδ. που αναφέρονται ως πρωτεργάτες της 2ης ενεργοποίησης της Στοάς έκαναν τις απαραίτητες ενέργειες ώστε η Στοά να ξεκινήσει πάλι να λειτουργεί και εξέλεξαν το πρώτο μεταπολεμικό Συμβ. Αξ. . Μετά από διακριτικές προσπάθειες των αδ., το κτίριο της Στοάς αποδόθηκε στους τέκτονες στις αρχές Ιανουαρίου του 1954.
Το κτίριο ανακαινίστηκε με οικονομική ενίσχυση της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος και οι αδελφοί είχαν τη χαρά να γιορτάσουν στις 14 Μαρτίου 2009 σε πανηγυρική συνεδρία τη συμπλήρωση 100 ετών λειτουργίας της Στοάς «Ελπίς» υπ’ αριθ. 45 Ανατ. Δράμας.
Οι αδελφοί της Στοάς «Ελπίς» προσπαθούν να τιμούν με το παράδειγμα τους και την προσήλωση τους στα τεκτονικά ιδεώδη, τους ιδρυτές της Στοάς τους και να αποτελούν τους άξιους συνεχιστές του έργου των.