Αγωνιστής,Ποιητής       

ΣΤ:. Σκενδέρμπεης (κ.α)

(Υπάτη 1870- 1928)

Ο Σπύρος Ματσούκας υπήρξε μια ιδιαίτερη, γραφική, λαϊκοπατριωτική μορφή, που έκανε όμως μία τεράστια προσφορά στο Έθνος και στους αγώνες. Από το 1896 αναμίχθηκε στον απελευθερωτικό αγώνα της Κρήτης. Μετά συμμετείχε στον ατυχή Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897. Με κάθε τρόπο συμμετείχε στην αναδιοργάνωση του κράτους και του στρατού. Για το λόγο αυτό ταξίδεψε στην Αμερική και Αφρική όπου διοργάνωσε εράνους ανάμεσα στους ομογενείς. Εκτός από τα Πατριωτικά τραγούδια, έβγαζε λόγους και έγραφε ποιήματα τα οποία απάγγελλε στο κοινό. Με αυτό τον τρόπο κατόρθωσε να συγκεντρώσει μεγάλα ποσά και να συμβάλλει στην αγορά ενός αντιρτοπιλλικού της Νέας Γενεάς, και στον εξοπλισμό μιας πυροβολαρχίας. Επισκεπτόταν στο μέτωπο τους μαχόμενους και τους εμψύχωνε με τα ποιήματα και τα τραγούδια του. Ίδρυσε επίσης τον Λευκό Σταυρό, ίδρυμα για την ενίσχυση και προικοδότηση ορφανών θυγατέρων. Η Ελληνική Πολιτεία για τις εξαίρετες πατριωτικές του πράξεις του χορήγησε το 1918 τιμητική σύνταξη. Υπήρξε επίτιμο μέλος, ταυτόχρονα, πολλών στοών.