Ο Παύλος Α’ (Paul I, 1754-1801), γιος της Μεγάλης Αικατερίνης και του Μεγάλου Πέτρου Γ’, υπήρξε Τσάρος της Ρωσίας από το 1796 έως το 1801. Η βασιλεία του χαρακτηρίστηκε από φιλοδοξία για την αναμόρφωση της αυτοκρατορίας και τη μείωση της επιρροής της αριστοκρατίας, καθώς και από μια ιδιαίτερη έμφαση στις στρατιωτικές και διοικητικές αλλαγές. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, εισήγαγε ένα σύστημα διαδοχής που ενίσχυσε τη δυναστική συνέχεια και περιόρισε τη δυνατότητα αλλαγής εξουσίας από μη κληρονομικούς παράγοντες.

Όσον αφορά την τεκτονική του ιδιότητα, ο Παύλος Α’ ήταν Ελευθεροτέκτονας. Υποστήριζε τις ιδέες του Ελευθεροτεκτονισμού, αλλά οι προσωπικές του πεποιθήσεις ήταν περισσότερο εστιασμένες στη διατήρηση της αυτοκρατορικής εξουσίας παρά στη διάδοση των ιδανικών της Τεκτονικής Αδελφότητας. 

Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, ο Παύλος Α’ έδειξε ενδιαφέρον για οργανισμούς που εναρμονίζονταν με τις αρχές του Ελευθεροτεκτονισμού, όπως το Τάγμα του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ (Ιππότες της Μάλτας). Το 1798, ανακηρύχθηκε Μεγάλος Διδάσκαλος του Τάγματος της Μάλτας.

Ο Παύλος Α’ υποστήριζε ενεργά το Τάγμα, παρά το γεγονός ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν αναγνώριζε επίσημα τον τίτλο.

Οι πολιτικές του και οι σχέσεις του με βασικά πρόσωπα της αυλής του υποδεικνύουν ότι ήταν συμπαθών προς τα τεκτονικά ιδεώδη, ιδιαίτερα αυτά που αφορούσαν την ηθική και πνευματική βελτίωση.

Ο Ελευθεροτεκτονισμός ήταν ενεργός στη Ρωσία κατά την εποχή του Παύλου Α’, και πολλοί ευγενείς ήταν Ελευθεροτέκτονες. Η προκάτοχός του, Αικατερίνη η Μεγάλη, είχε μια επιφυλακτική στάση προς την Αδελφότητα, και αυτό το κλίμα μπορεί να επηρέασε την ένθερμη σχέση του Παύλου Α’ με τον Ελευθεροτεκτονισμό. 

Η βασιλεία του τερματίστηκε βίαια το 1801, όταν δολοφονήθηκε σε μια συνωμοσία της αριστοκρατίας, αφήνοντας την αυτοκρατορία στον γιο του, Αλέξανδρο Α’.